در مورد کاربرد گریس تا چه اندازه آگاهی دارید؟ در رابطه با گریس تعریف های متعددی وجود دارد که عمده ترین آنها اشاره به این مسئله دارد که گریس یک ماده جامد و یا نیمه جامد است که از مشتقات نفتی و یا صابون با یک پرکننده یا پرکننده (Fillers) تهیه شده است و در صنایع مختلف کاربردهای گوناگون دارد. گریس یکی از مهمترین روانکارهایی است که در جهان مورد استفاده قرار میگیرد و با توجه به نوع صنعتی که در آن مورد استفاده قرار میگیرد تفاوت دارد.
این ماده در مکانی مورد استفاده قرار می گیرد که نتوان از روانکارهای دیگر با غلظت کم (روغنها) استفاده کرد مانند چرخ دنده های صنعتی، یاتاقانهای بزرگ، فلکه ها و نظایر آن. این ماده مانند روغنها به منظور کاهش اصطکاک بین دو قطعه در پایین ترین میزان ممکن، مورد استفاده قرار می گیرد.
مشخصات فیزیکی و شیمیایی گریس
نقطه قطره ای شدن (Drop Point)
دمایی است که در آن گریس از حالت جامد تبدیل به مایع می شود و با بالا رفتن درجه حرارت کاملاً روان می شود. رنگ (Color) :
رنگ در گریس به روغن پایه و صابونی بستگی دارد که با آن ساخته شده است. این ویژگی در مرغوبیت گریس نقشی ندارد. ممکن است برخی از افراد تصور کنند که رنگ روشن تر گریس نشانه مرغوبیت آن است، اما این مساله از نظر علمی صحیح نیست. پرکننده ها (Fillers) :
این مواد برای کاربردهای خاص به صورت جامد و یا مایع به گریس اضافه می شوند. برای مثال ادتیوهای بالابرنده تحمل فشار (EP) یکی از رایج ترین انواع این گونه گریسها است.
مقاومت مکانیکی
این گزینه مقاومت گریس را در تحمل کارکردهای مکانیکی نشان می دهد. در صورت عدم انتخاب گریس مناسب، با نوع کارکرد دستگاه، ساختار آن متلاشی و دیگر قادر به روانکاری نخواهد بود. دما نقش کلیدی در انتخاب گریس ایفا می کند. دمای کارکرد گریس بر اساس نوع آن متفاوت بوده و شاخص مهمی در انتخاب گریس است. در اینجا تا حدود زیادی می توان عمر گریس را در درجه حرارت های معمولی تعیین کرد و میزان مقاومت در حفظ ساختار ژلاتینی را نشان داد.
حداکثر دمای مجاز عملیاتی
بیشترین درجه حرارتی است که می تواند گریس به طور مداوم به کار برده شود. با توجه به نوع کارکرد و دمای محیط عملیات می بایست گریس مناسب آن انتخاب شود. عمر سرویس: عمر سرویس عبارتست از فواصل زمانی که گریس می بایست با توجه به نوع کاربرد، تعویض شود.
قابلیت پمپاژ:
یکی از موارد مهم در کاربرد گریس قابلیت پمپاژ است. در بسیاری از صنایع به پمپاژ گریس در حالت کارکرد به طور متوالی نیاز است. در نتیجه گریس باید مانند روغن قابلیت پمپ شدن را در عملکرد داشته باشد.
قابلیت حفظ ساختار در تغییرات دما
عبارتست از توانایی برگشت پذیری گریس در زمان کارکرد با توجه به تغییرات دما. این حالت به عنوان توان برگشت پذیری گریس نیز نامیده می شود. برخی گریسها زمانی که به حداکثر دمای کارکرد می رسند ساختار اصلی خود را از دست داده و به طور کامل متلاشی می شوند. در این حالت گریس می بایستی تعویض شود. این گونه گریسها را گریسهای برگشت ناپذیر می نامند. برعکس گریس هایی که دوباره حالت ژلاتینی خود را بدست می آورند را گریس های برگشت پذیر می گویند.
مقاومت در مقابل فشار مکانیکی زیاد
گریس به صورت یک لایه فیلم نازک بین دو قطعه متحرک قرار گرفته و نمی گذارد که این دو جسم با یکدیگر تماس یابند. در شرایط فشار کم زیاد، این لایه از هم گسسته شده و باعث می شود که دو قطعه با یکدیگر تماس یافته و در نتیجه منجر به خوردگی و حتی توقف کار دستگاه شود. در اینجا با افزودن مواد بالا برنده تحمل فشار، ادتیوهای EP ، این لایه گسسته نشده و عمل روانکاری به سهولت انجام می شود.
بیشتر بخوانید: انواع گریس نسوز
کاربرد گریس در صنایع مختلف
- برای روغن کاری ماشین آلاتی که به طور متناوب کار کرده و یا برای مدت زمان طولانی باید در انبار نگهداری شود.
- برای روانکاری ماشین آلاتی که به طور مکرر نمی توان به آن ها دسترسی داشت. استفاده از گریس های با کیفیت حتی می تواند اجزای غیر قابل دسترسی ماشین آلات را برای مدت زمان طولانی روغن کاری کند. همچنین برای آب بندی بعضی از موتور های الکتریکی و یا گیربکس ها از گریس استفاده می کنند.
- برای روانکاری ماشین آلاتی که باید تحت شرایط سخت مانند فشار و دمای بالا، سرعت بسیار آهسته، سرعت بالا و یا تحت بار سنگین کار کنند از گریس بهره می برند. چرا که استفاده از گریس در این مواقع باعث می شود تا لایه های ضخیمی به عنوان محافظ ایجاد گردد. در حالی که اگر از روغن ها در این موارد استفاده کنیم تنها یک لایه خیلی نازک ایجاد می کند که ممکن است در هر زمانی پاره شوند.
- برای روانکاری قطعات فرسوده گریس بسیار مفید می باشد. چرا که باعث ایجاد لایه های ضخیمی در فضا هایی که در اثر سایش از بین رفته اند می گردد و عمر قطعات فرسوده را افزایش می دهد. همچنین لایه های چربی به عنوان عایق صدا نیز عمل می کنند.
مهمترین موارد مصرف گریس
1- تعداد دفعات روانکاری با گریس در مقایسه با روغن کمتر بوده و این امر باعث کاهش هزینه و تعمیرات می شود. این مسئله در شرایطی که دسترسی به ماشین آلات سخت باشد یک مزیت محسوب می شود مانند موتورهای نصب شده بر روی سقف ها، خطوط محرکه، بلبرینگ های غیرقابل دسترس و نظایر آن.
2- گریس به عنوان یک مانع برای ورود گرد و خاک و یا خروج برخی مواد از ماشین آلات عمل می کند.
3- روانکاری با گریس در آب بندی قطعات و کاربرد کاسه نمدها و نظایر آن با هزینه کمتری انجام می شود. کاسه نمدهای آب بندی شده به وسیله روغن به دلیل تولید اصطکاک بیشتر با قطعات، نیروی بیشتری را به هدر می دهند.
4- در مقایسه با روغن، گریس برای مدت بیشتری روانکاری را ادامه می دهد. برخی گریس ها طوری ساخته شده اند که به صورت آب بندی در قطعه باقی مانده و طول عمر آن با قطعه یکی است.
5- زمانی که از قطعه ای استفاده نشود و روانکار آن خارج شود، برای پیشگیری از زنگ زدگی قطعه، از گریس استفاده می شود.
6- برخی از گریسها مشکل روانکاری در مجاورت با آب را حل کرده اند.
7- تعدادی از گریسها اصطکاک کمتری را در زمان شروع دستگاه ایجاد می کنند.
8- گریس مانند یک لایه نرم بین قطعات قرار گرفته و باعث کاهش صدا و ارتعاش و کارکرد روان در برخی دستگاهها مانند چرخ دنده های بزرگ می شود.
9- گریس در دستگاههایی که در فشار زیاد، دمای بالا، شرایط سخت عملیات، سرعت پایین و شوکهای مداوم کار می کنند و یاتاقان هایی که گردش محوری آنها به طور مرتب معکوس می شود بهتر عمل می کند.
10- در جایی که ماشین آلات به شدت خوردگی و سایش داشته باشند، گریس در بیشتر موارد کاربرد بهتری دارد.
11- بیشتر گریسها در دماهای متغیر کاربرد وسیعی دارند ولی بیشتر روغنها دارای دمای کارکرد معینی هستند.
12- در طراحی بوشها و یاتاقانهای ماشین آلات، گریس نسبت به روغن نقش موثرتری داشته و عناصر تشکیل دهنده آن را ساده می کند.
به طور کلی استفاده از روغن برای این منظور هزینه بالایی را به خود اختصاص می دهد. مقایسه کاربرد گریس با روغن
1- گریسها دستگاهها را در زمان کارکرد خنک نمی کنند. 2- روغنها به سهولت در مجاری دستگاهها نفوذ پیدا می کنند ولی این مسئله برای گریسها یک نقطه ضعف است.
3- روغنها از نظر نگهداری در انبارها مزایای بهتری دارند. طبقه بندی گریس (گرید) گریس از نظر طبقه بندی به9 گروه (گرید) تقسیم بندی شده است.
این تقسیم بندی بر اساس درجه نفوذ پذیری نسبی از قوام گریس است. اعداد جدول شامل میزان نفوذ یک مخروط استاندارد به سطح گریس(با واحد دهم میلیمتر) در دمای25 درجه سانتیگراد است.
